Ahmet Dai...

Ahmet Dai
Divan Edebiyatı - Divan Şairleri
Ahmed-i Dai 14. yüzyılın sonu île 15. yüzyılın başlarında yaşamış, çok sayıda eser vermiş bilgin bir şairdir. Kaynaklar Ahmed-i Dai hakkında fazla bilgi vermiyorlar. Ancak sanatçının Germiyan sahasında yetiştiği, kendisinden söz eden bütün kaynaklarca belirtilmektedir. Ahmed-i Dai'nin Germiyanoğlu II. Yakub'a intisab ettiği, sonra Osmanlı sahasına geçerek daha doğrusu Germiyan Beyliği'nin Osmanlılar'a geçmesinden sonra Emir Süleyman, Çelebi Mehmed ve II.Murad dönemlerinde yaşadığı eserlerinden anlaşılmak­tadır. Yıldırım Bayezid'in oğullarından Musa Çelebi'yi öven bir Kasidesinden Musa Çelebi'ye de yaklaşmak istediği anlaşılmaktadır. II. Murad'a şehzadeliğinde hocalık etmiş olan Ahmed-i Dai, II. Murad'ın padişahlığının ilk yıllarında 1421 tarihinde ölmüştür.

Eserleri ve Edebi Kişiliği:

Çok sayıda eserin sahibi olduğu bilinen Dai hakkında kaynaklar kısa bilgi vermiş, tezkirelerde yalnızca Çeng-name ve Teressül adlı eserlerinden söz edilmiştir.

Türkçe Divan: Ahmed-i Dai Divanı'nın Türkiye'de varlığı bilinen tek yazma nüshası Burdur İl Halk Kütüphanesi'ndeki külliyat içerisindedir.

Farsça Divan : Dai'nin kendi el yazısı ile yazılmış olan Farsça Divan'ın varlığı bilinen tek yazma nüshası Bursa Orhangazi Kitaplığı'ndadır.

Çeng-name: Dai'nin 1405-1406 yılında yazarak Yıldırım Bayezid'in şehzadelerinden Emir Süleyman'a sunduğu Çeng-name Mersiyesi Dai'nin en ünlü eseridir. Telif bir eser olan Çeng-name'de bir çalgı aleti olan çeng'in dört ayrı parçası (ağaç kısmı , ahu deriş iden yapılmış olan üst kısmı , ipek ve at kılından olan telleri) Dai'nin sorduğu sorulara cevap vererek konuşur. Tasavvufi-alegorik bir eserdir. Tasavvuftaki şeriat, tarikat, marifet ve hakikat, çengdeki sözü edilen dört parça ile sembolize edilmiş ve bu dört parçanın kendi asıllarına karşı duydukları özlem tasavvuftaki ilahi aşkın bir ifadesi olarak verilmiştir. Çeng-name, Dai'nin şairlik gücünü olduğu kadar tasavvuf ve musiki bilgisini göstermesi bakımından da önemli bir eserdir.

Ahmed-i Dai, Ahmedi ile Şeyhi arasında yetişmiş çok sayıda eser vermiş usta bir şair, güçlü bir naşirdir. Ahmedi gibi çeşitli konularda yazdığı ve çevirdiği eserleriyle dönemin edebiyatının gelişmesine hizmet etmiş, ayrıca Divan edebiyatının kuruluş devri sayılan döneminde Türkçeyi oldukça rahat ve düzgün bir biçimde kullanmıştır. Vasiyet-i Nuşirevan, Camasb-name adlı eserlerinde, inşa kurallarını öğretmek için yazdığı Teressül'de Farsça sözlüğünde, Tefsir çevirisi ile diğer dini eserlerinde sanat amacından çok didaktik bir amaç gütmüş olan Dai, bu yönüyle de kültür tarihimiz açısından önemli bir yazardır