Halid Ziya Uşaklıgil

Halid Ziya Uşaklıgil

Halit Ziya Uşaklıgil, (d. 1866-ö. 23 Mayıs 1945) Istanbul'da halı ticareti ile tanınmış Uşak kökenli "Uşşakizadeler" ailesinden olan Hacı Halil Efendi’nin oğludur. Servet-i Fünun ve Cumhuriyet Dönemi yazarlarındandır.

Hayatı
İstanbul'da doğmuştur. İlk öğrenimini İstanbul Fatih Rüşdiye'sinde tamamlayan Halit Ziya, daha sonra ailesel nedenlerle orta öğrenimini İzmir Rüşdiyesi’nde tamamladı (1878). Halit Ziya, ideali olan hariciyecilik mesleğine giremeyince rüşdiye öğretmeni oldu. Daha sonra bir süre Osmanlı Bankası’nda çalıştı.

20 yaşında gazetelerde yazıları çıkmış, daha sonra da roman denemelerine başlamıştır. 1893'te 27 yaşındayken İstanbul'a gelip Servet-i Fünun’a katılarak edebiyat çalışmalarını arttıran Halit Ziya, Meşrutiyet’ten sonra bir süre Darülfünun Edebiyat Fakültesi’nde görev aldı. Cumhuriyet'in ilanından sonra Son Posta gazetesinde yazılar yazmıştır.

Halit Ziya Uşaklıgil, Türk edebiyatında Batılı anlamda ilk romanları yazan sanatçı olarak kabul edilir. Servet-i Fünun döneminde roman ve hikâye türünün en önemli ismidir. Eserlerinde realizm akmının etkisi görülür.

En ünlü öykülerinden biri olan Kar Yağarken öyküsünde anlatığı 'realizm' bunun bir örneğidir.

Dili süslü, sanatlı ve ağırdır. Dili başarıyla kullanır. Alışılmıştan farklı bir cümle düzeni vardır. Romanlarında aydın kişileri anlatır.

"Mai ve Siyah" romanındaki Ahmet Cemil karakteri Servet-i Fünun sanatçısını temsil eder. Ruh tahlillerine önem verir. Kahramanları yaşadıkları çevreye uygun olarak anlatır. Romanlarında yalnız İstanbul'u anlatan sanatçı, hikâyelerinde Anadolu ve köy hayatına, kasabalardaki yaşayışa yer vererek İstanbul dışına çıkmıştır.

Uşak'ta bir okula ismi verilmiştir.

Atatürk'ün eşi Latife Uşşaki'nin amcasıdır.

Mezarı istanbul bakırköyde bulunmaktadır.


Edebi Kişiliği:
Servet-i fünun döneminin en önemli isimlerindendir
Sanat için sanat anlayışını benimsedi.
Dili oldukça ağırdır.
Romanlarında aydınlara seslenir.
Romanlarında İstanbul'u, hikâyelerinde ise Anadolu'nun kasabaları ve hayatını anlatır.
Yazarın roman dili hikâye dilinden daha ağırdır.
Eserlerinden Realizm'den etkilendiği görülür.
Romanları, cumhuriyet dönemimde sadeleştirilebilmiştir
Önemli Eserleri : Aşk-ı Memnu, Mai ve Siyah, Ferdi ve Şürekâsı, Nedime, Kırık Hayatlar, Bir Yazın Tarihi, Kar Yağarken, Hepsinden Acı, Kırk Yıl, Saray ve Ötesi, Fare, Sanata Dair.


Eserleri
Romanları
Nemide
Bir Ölünün Defteri
Ferdi ve Şürekası
Mai ve Siyah
Aşk-ı Memnu
Kırık Hayatlar

Hikayeleri
Bir İzdivacın Tarih-i Muaşakası
Bir Muhtıranın Son Yaprakları
Nakıl (4 Cilt yerli ve yabancı öyküler)
Bu Muydu
Heyhat
Küçük Fıkralar (3 Cilt)
Bir Yazın Tarihi
Solgun Demet
Bir Şi’r-i Hayal
Sepette Bulunmuş
Bir Hikaye-i Sevda
Hepsinden Acı
Onu Beklerken
Aşka Dairdi
İhtiyar Dost
Kadın Pençesi
İzmir Hikayesi
Aşk-ı Memnu
Kar Yağarken

Hatıraları
Kırk Yıl
Bir Acı Hikaye
Saray ve Ötesi

Denemesi
Sanata Dair